Op de meeste diëten probeer je de hoeveelheid calorieën die je eet flink te beperken. Het keto dieet is anders dan calorie-beperkte diëten, want je beperkt niet de hoeveelheid calorieën, maar de hoeveelheid koolhydraten. Bovendien haal je het grootste deel van je energie uit vetten en vetten bevatten veel meer calorieën dan koolhydraten en eiwitten.

Dit betekent dat juist als je net met het keto dieet begint, je vrij veel calorieën eet. Het is in die eerste periode totdat je continu in ketose blijft en je lichaam de overschakeling naar vetverbrander maakt, heel normaal om tussen de 2000-2300 kcalorieën per dag te eten.

Pas als je een goede vetverbrander bent geworden kan je iets minder calorieën gaan eten. Je lichaam kan dan namelijk goed lichaamsvet verbranden om aan energie te komen. Je riskeert dan niet dat je je stofwisseling gaat vertragen, zoals op een calorie-beperkt dieet vaak gebeurt.

Calorie-beperkt dieet

Op de meeste diëten is het de bedoeling dat je maar heel weinig calorieën eet. Je eet daarom zo vet-arm mogelijk en heel kleine porties. Het keto dieet is anders!

Het idee achter een calorie-beperkt dieet is dat je lichaamsvet gaat verbranden om aan energie te komen. In de meeste gevallen lukt dit echter niet, want door het eten van koolhydraten gaat je insuline niveau omhoog en dat zorgt ervoor dat je lichaam geen (lichaams)vet kan verbranden. Je lichaam heeft geen andere keus dan zich aan deze situatie aan te passen door je stofwisseling te vertragen.

Dit is waarom je op een calorie-beperkt dieet de hele dag door honger hebt en je je na een tijdje koud, slap en ronduit beroerd voelt. Je stofwisseling heeft zich aangepast aan de strikte calorie-beperking en is trager geworden. 

Hormoonhuishouding en stofwisseling

Een verstoorde hormoonhuishouding leidt vaak tot problemen met je stofwisseling. Een verstoorde hormoonhuishouding kan leiden tot overgewicht, insuline resistentie, diabetes type 2 en hart-en vaatziekten. Er is ook een veel grotere kans dat je lichaam tekorten aan bepaalde stoffen (vitamines en/of mineralen) ontwikkeld. Hier kan je daar meer over lezen.

Je lichaam heeft een bepaalde hoeveelheid energie nodig voor de basisstofwisseling. Als je onvoldoende energie uit je voeding kan halen, moet je lichaam een andere energiebron vinden of je basisstofwisseling vertragen. Dat zijn dus de twee opties die je hebt.

Dit is waarom ‘minder eten, meer bewegen’ wel logisch klinkt, maar het niet is. De reden dat snel afvallen door weinig te eten niet werkt ligt in onze genen en dat is het gevolg van onze evolutie.

Als je wel heel makkelijk heel snel zou kunnen afvallen door minder te eten en/of meer te bewegen, dan zou de mensheid al lang niet meer bestaan. In tijden van schaarste zou iedereen zoveel afgevallen zijn, dat we uitgestorven zouden zijn.

Evolutie: onze stofwisseling kan zich aanpassen

Evolutie heeft er voor gezorgd dat onze stofwisseling zich kan aanpassen aan de hoeveelheid voedsel die beschikbaar is. In tijden van schaarste kan onze stofwisseling vertragen. Dit is hoe mensen in de Tweede Wereldoorlog de hongerwinter konden overleven.

In tijden van overvloed kan onze stofwisseling zich ook aanpassen door te versnellen. Je lichaam probeert op een optimaal gewicht te blijven. Alleen als je gedurende langere tijd te veel energie binnenkrijgt, ga je in gewicht aankomen. Het is dus een geleidelijk proces, net als afvallen.

Dit betekent ook dat als je heel strict calorieën gaat beperken, je lichaam er van uit gaat dat er tijden van schaarste zijn aangebroken. Dit gebeurt niet direct op de eerste dag, maar na een tijdje. Hoe snel je stofwisseling begint te vertragen zal per persoon verschillend zijn. Als jij al veel diëten gevolgd hebt, zal jouw stofwisseling eerder vertragen dan iemand die nog nooit een dieet heeft gevolgd. Echter, als je maar lang genoeg je calorieën beperkt, zal uiteindelijk bij iedereen de stofwisseling vertragen, want dit is hoe evolutie werkt.

Jo-jo effect: afvallen en weer aankomen

Op calorie-beperkte diëten val je in het begin misschien best even goed af. Alleen van alle mensen die op deze manier veel gewicht verliezen, zal maar liefst 98% binnen 5 jaar zwaarder zijn dan toen ze aan hun dieet begonnen.

Dan begint vaak een cyclus van afvallen, aankomen, weer afvallen, weer aankomen en je hormoonhuishouding en stofwisseling raken zo helemaal verstoord.

Dit is het bekende jo-jo effect en dit is hoe de dieetindustrie zoveel geld kan verdienen. Mensen volgen niet één keer een dieet, maar steeds weer opnieuw. De reden hiervoor is dat diëten bij 98% van de mensen niet op de lange termijn kunnen werken.

Het keto dieet is anders

Het keto dieet is anders:

• geen calorie-beperkt dieet
• geen kleine porties
• energie uit vetten

Het keto-dieet is geen calorie-beperkt dieet, maar een koolhydraat-beperkt dieet. Vetten zijn je belangrijkste energiebron en je eet totdat je verzadigd bent. Je zal merken dat je zodra je continu in ketose bent, je hongergevoel snel afneemt en je je portiegrootte zonder moeite en zonder honger te hebben kan verkleinen. Dit is geen doel op zich, het doel is dat je eet totdat je verzadigd bent. Dus niet meer en niet minder. De reden dat je je in ketose, sneller en langer verzadigd voelt heeft met je hormonen te maken. Hier kan je daar meer over lezen.

Behalve dat je kan afvallen zonder honger, heeft het keto dieet een tweede groot voordeel. Je loopt namelijk niet het risico dat je je stofwisseling gaat vertragen. Je lichaam krijgt op het keto dieet ruim voldoende energie voor je basisstofwisseling en het hoeft daarom je stofwisseling niet te vertragen. Er is geen energietekort zoals op een calorie-beperkt (vet-arm) dieet.

Waarom werkt het keto dieet?

Op het keto dieet haal je zeker in het begin minimaal 75% van je energiebehoefte uit vetten. Het doel op het keto dieet is om een goede vetverbrander te worden. Als je een goede vetverbrander bent, gebruik je ketonen als brandstof en hierdoor zal je de hele tijd in ketose blijven.

Een goede vetverbrander worden is een proces en dit gebeurt niet even in een paar weken. Het is een grote omschakeling voor je lichaam. Je lichaam moet namelijk van de ene soort brandstof leren over te stappen op de andere soort brandstof.

Twee soorten brandstof

Je lichaam kan twee soorten brandstof gebruiken om aan energie te komen: glucose of ketonen.

Op een standaard dieet, eten we veel koolhydraten. Ons lichaam gebruikt die koolhydraten om glucose te maken. Glucose is je energiebron.

Behalve koolhydraten kan je lichaam ook eiwitten omzetten in glucose. Dus als je een eiwitdieet volgt of protein shakes en andere eiwitproducten heel hoog in eiwitten gebruikt is glucose waarschijnlijk nog steeds in elk geval een deel van de tijd je energiebron en je zal dus niet continu in ketose zijn. 

Alleen als je heel weinig koolhydraten en een normale portie eiwitten eet zal je lichaam naar een andere energiebron zoeken. Als je voldoende vet eet, zal je lichaam dit vet gaan afbreken om aan energie te komen. Je komt dan in ketose. Je lichaam gebruikt dan ketonen als energiebron. Dit kan alleen als je insuline niveau laag blijft en dit is waarom het zo belangrijk is dat je de hoeveelheid koolhydraten die je eet heel goed in de gaten houdt. 

Standaard Westers dieet: hoog in koolhydraten

Op het standaard Westerse dieet, krijg je tegenwoordig al snel zo’n 250-350 gram koolhydraten per dag binnen.

Deze koolhydraten komen hoofdzakelijk uit bewerkt voedsel waar vaak veel (verborgen) suikers in zitten en grote hoeveelheden zetmeelrijke producten (geraffineerde graanproducten, witte rijst, aardappels) die we eten.

Zodra je koolhydraten hebt gegeten, gaat je bloedsuikerspiegel omhoog.  Je pancreas krijgt dan een seintje om insuline te gaan aanmaken. Insuline is een belangrijk hormoon dat zowel de glucosestofwisseling als de vetstofwisseling in ons lichaam reguleert. Het zorgt er voor dat glucose naar alle cellen in ons lichaam wordt vervoerd en dat de cellen opengaan, zodat glucose naar binnen kan om te worden verbrand tot energie.

De meeste mensen krijgen veel meer glucose binnen (via het eten van koolhydraten) dan ze direct verbruiken.

Die overtollige glucose wordt in eerste instantie opgeslagen als glycogeen in de lever en spieren. Maar hier geldt: vol is vol. Dus als er dan nog meer glucose moet worden opgeslagen, dan zet de lever deze glucose om in vet. 

Insuline: vetopslaghormoon

Glucose en glycogeen zijn snel toegankelijke energiebronnen voor ons lichaam, maar vet is dat niet. Daarom is het zo moeilijk om van lichaamsvet af te komen! 

Insuline wordt daarom ook wel het ‘vet-opslag hormoon’ genoemd. Insuline zorgt er voor dat glucose (die je niet direct als energie nodig hebt) wordt opgeslagen als vet. Dit betekent ook dat je lichaam alleen lichaamsvet kan gaan verbranden als je insuline niveau laag is.

Op een calorie-beperkt dieet met koolhydraten als belangrijkste energiebron, kan je lichaam dus geen lichaamsvet gaan verbranden. De koolhydraten die je eet, zorgen er voor dat je insuline niveau te hoog is om lichaamsvet te gaan afbreken. Bovendien hebben veel mensen met overgewicht insuline resistentie (pre-diabetes) en hierdoor blijft de hoeveelheid insuline in je bloed niet alleen hoger (omdat je lichaam steeds meer insuline gaat aanmaken), maar de insuline blijft ook langer in je bloed aanwezig. 

Minder koolhydraten: glucagon

Als je een keto dieet volgt, eet je in het begin maximaal 20 gram (netto) koolhydraten per dag. Dit betekent dat je lichaam niet genoeg suiker (en/of zetmeel) als energiebron binnenkrijgt en dus een andere energiebron moet gaan gebruiken.

Eerst gaat je lichaam het opgeslagen glycogeen uit je lever en spieren gebruiken, daarna moet je lever lichaamsvet gaan afbreken.

Je lever gaat ketonen aanmaken. Deze ketonen worden dan als energiebron gebruikt, voor je hele lichaam, ook voor je hersenen! Je bent nu in ketose. 

Dit kan alleen gebeuren als je insuline niveau laag is, want alleen dan kan het glucagon niveau omhoog. Glucagon helpt met vet afbreken zodat je je energie uit vetten kan halen. Hierdoor kan je lichaam dus wel lichaamsvet gaan afbreken om aan energie te komen. Je kan dit zelf ook heel makkelijk meten door te kijken of je in ketose bent. 

Het keto dieet werkt!

Het keto dieet is heel anders dan calorie-beperkte diëten en kan helpen om een gezonde hormoonhuishouding en stofwisseling te krijgen. Hierdoor werkt het keto dieet wel op de lange termijn.

Met het keto dieet breng je je hormonen weer in balans en zo doorbreek je het jo-jo effect. Je valt af en het gewicht blijft er ook af, zolang je je leefstijl blijvend aanpast.

Natuurlijk is het moeilijk om je leefstijl te veranderen, maar met het keto dieet is het wel mogelijk. Je eet gezonde en lekkere maaltijden. Je eten komt niet uit pakjes, zakjes, shakes, etc. Je lichaam krijgt alle voedingsstoffen die het nodig heeft. Onderzoek heeft laten zien dat mensen met overgewicht vaak vitamine en/of mineralen tekorten hebben.

Juist op het traditionel Westerse dieet is de kans dat je tekorten op loopt veel groter. Bewerkt eten, snelle koolhydraten, toegevoegde supplementen, dat is geen gezonde, complete voeding. Onderzoek heeft dan ook laten zien dat veel mensen met overgewicht tekorten hebben.

Op het keto dieet hoef je daar niet bang voor te zijn. Je brengt je hormoonhuishouding en stofwisseling weer in balans door het eten van gezonde, natuurlijke voeding zonder van allerlei toevoegingen.