Heb je last van brain fog op het keto dieet? Brain fog is hersenmist, je hersenen werken dan even net wat minder goed. Als je net met het keto dieet begint, dan kan het voorkomen dat je je moeilijk kan concentreren. Je kan niet goed nadenken, je bent vergeetachtig. Je hebt geen hoofdpijn, maar het lijkt er op dat je hersenen gewoon niet goed werken. Je hebt dan waarschijnlijk last van brain fog. Brain fog maakt deel uit van keto griep, al krijgt niet iedereen hier last van.

Oorzaken van brain fog

Er zijn meerdere oorzaken van brain fog. Een bekende oorzaak is een verandering in hormoonspiegels. Zowel zwangere vrouwen als vrouwen in de (pre) menopauze kunnen hier flink last van hebben.

Bepaalde ziekten, zoals bijvoorbeeld fibromyalgie, kunnen ook tot brain fog leiden. De oorzaak is dan waarschijnlijk de pijn. Pijn heeft invloed op hoe de hersenen functioneren.

Heel veel andere aandoeningen, zoals diabetes, darmaandoeningen, neurodegeneratieve aandoeningen, hersenbeschadigingen, allergieën, en medische behandelingen (bijvoorbeeld chemo therapie) kunnen ook tot brain fog leiden.

En de overgang naar het keto dieet kan ook tot brain fog leiden.

Transitie van glucose naar ketonen

Onze hersenen hebben heel veel energie nodig. Op een standaard dieet betekent dit dat glucose via het bloed naar de hersenen wordt gebracht en daar de bloed-hersenbarrière kruist met behulp van GLUT1.

Op het moment dat je in ketose bent, kunnen ketonen door de bloed-hersenbarrière heengaan en je hersenen van brandstof voorzien.

Als je net met het keto dieet begint kan het meerdere dagen en soms zelfs meerdere weken duren voor dat je in ketose komt. Hetzelfde geldt als je regelmatig cheat days hebt, je zal dan in en uit ketose gaan. Dit zijn de tijden waarop je last kan krijgen van brain fog.

Je krijgt te weinig glucose binnen en je maakt nog onvoldoende ketonen aan om in de volledige energiebehoefte van je hersenen te voorzien.

Snel in ketose komen en blijven

Dit is waarom het zo belangrijk is als je net met het keto dieet begint, om je koolhydraten heel erg strikt te beperken en absoluut geen cheat days te hebben. Zo geef je jezelf de beste kans om snel in ketose te komen.

Zodra je in staat bent om in ketose te blijven, zal de brain fog geleidelijk verdwijnen. Dit is een proces. Je hebt jarenlang koolhydraten als belangrijkste energiebron gebruikt en je hersenen hebben dus jarenlang glucose als energiebron gebruikt. Nu moet je lichaam gaan omschakelen en dit is een heel grote verandering.

Jarenlang veel koolhydraten eten heeft er toe geleidt dat enzymen en het ketolyse proces waarbij je hersenen ketonen kunnen gebruiken min of meer op non-actief is gezet. Je moet dit dus weer gaan activeren en je lichaam moet nieuwe pathways aan gaan maken. Je metabolisme gaat weer helemaal veranderen (weer, want als baby kon je dit prima, baby’s worden in ketose geboren). Zo’n proces heeft dus tijd nodig.

Bovendien gaat het er niet alleen om dat je snel in ketose komt, maar vooral ook dat je in ketose blijft. Je hebt langdurig hoge concentraties van ketonen nodig om er voor te zorgen dat de ketonen de bloed-hersenbarrière steeds makkelijker kunnen passeren om de hersenen van brandstof te voorzien.

Op het moment dat je goed fat-adapted bent geworden, zal je zelfs gaan merken dat ketonen een heel pure brandstof voor je hersenen zijn en je hersenen juist beter gaan functioneren. Je kan dan dus veel helderder denken, beter concentreren, etc. Dit is echt een heel bijzondere gewaarwording.

Uitdroging

Een andere reden voor brain fog tijdens de overschakeling naar het keto dieet kan uitdroging zijn. Eén van de redenen dat je in de eerste week van het keto dieet soms al heel veel afvalt, is omdat je dan heel veel vocht verliest. Dit is vooral het geval als je heel plotseling overschakelt van een dieet hoog in koolhydraten naar het keto dieet.

Een dieet hoog in koolhydraten zorgt er op 2 manieren voor dat je veel vocht vasthoudt. Ten eerste, sla je energie die je niet direct nodig hebt als glycogeen in je spieren en lever op. Glycogeen wordt met vocht opgeslagen. Dus zodra je glycogeen gaat verbranden komt dit vocht vrij. Je gaat dus meer plassen.

Ten tweede, maakt je lichaam veel insuline aan als je veel koolhydraten eet. Insuline zorgt ervoor dat je nieren vocht en natrium vasthouden. Op het moment dat je insuline niveau laag is, ga je dit vocht (met natrium) uitplassen. Dit is waarom het zo belangrijk is dat je wat extra zout (natrium), maar ook kalium (avocado’s) en magnesium gebruikt om te zorgen dat je geen keto griep krijgt. En het is dus ook belangrijk om voldoende te drinken. Voldoende maar niet overmatig, want hoe meer je drinkt, hoe meer je plast en dus hoe groter de onbalans tussen de elektrolyten kan worden.

Als je te weinig drinkt en veel plast, dan kan je ook brain fog krijgen. Uitdroging kan er ook voor zorgen dat je bloeddruk te laag wordt.

MCT olie en exogene ketonen

Je vraagt je misschien af of je sneller in ketose kan komen en blijven door MCT olie en/of exogene ketonen te nemen. Er is inderdaad wat bewijs dat MCT olie je kan helpen om sneller in ketose te komen en mogelijk makkelijker in ketose te blijven. Hier kan je daar meer over lezen.

Er is ook bewijs dat exogene ketonen in de vorm van esters, zoals die in het medisch keto dieet gebruikt worden, er voor kunnen zorgen dat de patiënt snel in ketose gebracht kan worden en goed in ketose gehouden kan worden. Sinds kort kunnen ook consumenten ketonesters kopen. Ze zijn heel duur en heel vies (ik heb ze niet zelf geprobeerd, maar dit van horen zeggen). Er is maar één bedrijf dat ketonesters maakt en verkoopt aan de consument en dat is HVMN. Ze verkopen ook van allerlei andere producten, maar alleen voor de ketonesters is er ook echt bewijs dat ze werken.

Er is geen bewijs dat ketonzouten werken. Dit betekent natuurlijk niet dat je het niet kan proberen, maar waarschijnlijk is het weggegooid geld.

Het is wel belangrijk om je te realiseren dat er een groot verschil is tussen endogene ketonen, dus ketonen die je lever maakt en exogene ketonen, ketonen pilletjes en drankjes. Als je af wilt vallen, dan wil je je lichaamsvet verbranden, dit doe je alleen via endogene ketonen. Je kan exogene ketonen het beste zien als heel snel beschikbare energie. Maar als je wilt afvallen wil je juist minder energie van buitenaf en je eigen energievoorraad (lichaamsvet) gaan verbruiken.

De reden dat in de medische wereld ketonesters wel heel nuttig zijn is dat het doel bij deze patiënten is om hersenaandoeningen, zoals epilepsie, te behandelen en het doel is niet om ze te laten afvallen.

Transitie is lastig, maar ketose heeft veel voordelen

Op het moment dat je helemaal fat-adapted bent, zal je merken dat je juist veel beter kan nadenken, beter kan concentreren, beter problemen kan oplossen. Maar ketose heeft nog veel meer voordelen. Inmiddels weten we dat ketose oxidatieve stress in de hersenen kanverminderen, je neuronen meer energie kan geven en neurotransmitters kan stimuleren. Dit komt je mentale gezondheid enorm ten goede.

Bovendien is er veel bewijs dat het keto dieet ook op veel andere manieren kan helpen, bijvoorbeeld door het verminderen van chronische ontstekingen. Het superketon Betahydroxybutyraat is misschien wel de beste onstekingsremmer die er is. Hier kan je daar meer over lezen.