Eiwitvergiftiging wordt veroorzaakt door het eten van veel eiwitten en heel weinig vetten. Gelukkig komt eiwitvergiftiging niet vaak voor, het kan namelijk zeer ernstig (dodelijk) zijn. De groep die het grootste risico lopen zijn mensen met een erfelijke aandoening waardoor ze een verstoorde afbraak van aminozuren hebben en het gevolg hiervan is een hoge ammoniakwaarde in het bloed. Een hoge ammoniakwaarde in het bloed kan tot een coma leiden, dit is dus zeker heel gevaarlijk.

Deze aandoeningen worden ureumcyclus-defecten genoemd. Dit zijn vrij zeldzame aandoeningen en de diagnose wordt vaak al op jonge leeftijd gesteld. Toch kan het voorkomen dat iemand aan een ureumcyclus-defect lijdt zonder dit te weten en er op latere leeftijd pas achter komt door het eten van een grote hoeveelheid eiwitten. Een mogelijk symptoom is een weerzin tegen eiwitrijke voeding of braken na het eten van eiwitrijke voeding. Hier kan je heel veel informatie vinden over ureumcyclus-defecten zowel bij jonge kinderen als volwassenen.

Eiwitvergiftiging kan ook veroorzaakt worden door het langdurig eten van veel mager vlees (hoog in eiwitten) en heel weinig vet, dit wordt ook wel konijnenhonger of vetgebrek genoemd. Deze vorm van eiwitvergiftiging is het gevolg van een acute vorm van ondervoeding die wordt veroorzaakt door een vetarm dieet, waarbij bijna alle calorieën uit mager vlees komen. Konijnenvlees bevat heel veel eiwit maar heel weinig vet. Onderzoek heeft laten zien dat als je een dieet gebaseerd op mager vlees met heel weinig vet eet, je hier vrij snel heel ziek van kan worden. Al na een week kreeg de onderzoekspersoon ernstige diarree en als hij niet met dit dieet gestopt was zou hij overleden zijn.

Konijnenhonger

De term konijnenhonger komt uit de tijd dat kolonisten naar het Westen van Amerika trokken en gedurende de wintermaanden niets anders te eten hadden dan kleine (magere, want het was winter) knaagdieren. Het vlees van deze knaagdieren was heel mager, dus hoog in eiwitten en laag in vetten. Ze aten dit wel wekenlang. Er is gerapporteerd dat sommigen hierdoor ammoniakvergiftiging kregen en stierven.

Hoeveel eiwit is teveel?

Er zijn aanwijzingen dat de moderne mens mogelijk minder eiwitten kan verwerken dan onze verre voorouders (jager-verzamelaars). Het is onduidelijk hoeveel eiwit teveel is, want het meeste onderzoek is gebaseerd op dierproeven en die zijn niet representatief want de mens zet eiwit op een andere manier om. Toch zijn er wel een aantal aanwijzingen.

Ten eerste is er een verschil tussen mensen die een ureumcyclus defect hebben en mensen die dit niet hebben. Helaas, kan het zijn dat je zo’ n defect in milde vorm hebt zonder dit te weten. Dit is wat waarschijnlijk gebeurd is met de Australische body builder die aan eiwitvergiftiging overleed. Ten tweede is het mogelijk om eiwitvergiftiging op te lopen door een heel grote hoeveelheid eiwitten in korte tijd te eten of te drinken, ook als je geen ureumcyclusdefect hebt. In zo’n situatie, kunnen je lever en je nieren de grote hoeveelheid eiwitten domweg niet in zo’n korte tijd verwerken.

Als je een ureumcyclusdefect hebt, dan is het enorm belangrijk om strikt het advies van je behandelend arts op te volgen. Een teveel aan eiwitten resulteert in een levensbedreigende situatie.

Als je geen ureumcyclusdefect hebt dan is een goede richtlijn dat je zorgt dat je niet meer dan 35% van je caloriebehoefte uit eiwitten krijgt. Net zoals bij koolhydraten geldt dat 1 gram eiwitten gelijk staat aan 4 kcalorieën. Dus als je 2000 kcal per dag eet, wil je maximaal 700 kcalorieën uit eiwitten halen. Dit komt neer op 175 gram eiwit. Heel veel eiwit dus!

Pure voeding

Zolang je pure echte voeding eet (en dus niet alleen konijnenvlees of ander mager vlees!) is de kans op eiwitvergiftiging ontzettend klein. Juist de combinatie van vetten en eiwitten zorgt voor een gevoel van verzadiging. Hierdoor zal je niet overeten en zeker niet zoveel eten dat je eiwitvergiftiging oploopt. Bovendien bestaat vlees, vis en gevogelte slechts voor een relatief klein deel uit eiwitten (15-35% is eiwit, de rest is water, vezels etc.). Dus 100 gram biefstuk bevat slechts 25 gram eiwit. De kans dat je 700 gram biefstuk op één dag eet lijkt me te verwaarlozen. Maar mocht je dit wel van plan zijn, dan is het dus geen goed idee.

Eiwitshakes, eiwitrepen, eiwitsnacks

Het is echter wel veel riskanter als je kunstmatige producten met eiwitten gaat eten. Eiwitshakes, eiwitrepen, eiwitsnacks etc. zijn snoep met extra eiwitten. Door de lekkere smaak, is de kans dat je hiervan teveel gaat gebruiken, zeker aanwezig.

Hierdoor kan je wel degelijk jezelf een overdosis aan eiwitten geven. Zo zijn er heel wat eiwitshakes die per portie tussen de 20 en 25 gram eiwit bevatten. Vaak wordt dan ook nogeens aangeraden dat je 1-3 shakes per dag drinkt, als maaltijd of tussendoortje. Dat is dan al 75 gram eiwit! Eiwitrepen kunnen relatief gezien nog veel meer eiwitten bevatten, zo zijn er repen die meer dan 20 gram eiwit per reep van 60 gram bevatten. Dus als je een aantal van die repen op een dag eet, zit je ook zo al aan 60-100 gram eiwitten. Als je dan ook nog eens 100 gram eiwit via je maaltijden binnenkrijgt en nog een paar eiwitrepen neemt, zit je al ver over de veilige eiwitinname heen. Op het moment dat je dit soort producten gaat gebruiken, wordt eiwitvergiftiging zeker een mogelijkheid. Wees je hier dus heel goed van bewust. De industrie voor dit soort producten is nauwelijks gereguleerd, dus als consument moet je je eigen veiligheid in de gaten houden.

Zelfs als je in een doelgroep hoort die baat heeft bij extra eiwitten (kinderen in de groei, herstellende van een ziekte, meno pauze, bejaarde met weinig eetlust) dan nog is het volstrekt niet nodig om kunstmatige eiwitproducten te eten. Je kan prima in je eiwitbehoefte voorzien door echte pure voeding. Je komt al een heel eind door plakjes vleeswaren, kaas, hardgekookte eieren en/of noten te eten, en dan hoef je nog niet eens te koken.