Om gezond te blijven moet je lichaam de juiste balans vinden tussen het opruimen van overbodige en/of beschadigde celonderdelen (autofagie) en het produceren van nieuwe celonderdelen.

Jason Fung, die heel veel patiënten met behulp van vasten behandeld, vergelijkt het met het plaatsen van een nieuwe keuken. Je hebt een prachtige nieuwe keuken uitgezocht en hij is mooi op tijd afgeleverd. Echter je hebt er helemaal niks aan, als je oude keuken er nog steeds in zit. Je moet dus eerst je oude keuken eruit slopen voordat je je nieuwe keuken kan installeren. Hetzelfde geldt voor ons lichaam. Ons lichaam gaat geen mooie nieuwe cellen maken als de oude, kapotte en/of overbodige cellen niet opgeruimd zijn. Er moet een balans zijn.

Er is steeds meer onderzoek dat er op wijst dat veel ziektes, zoals een aantal soorten kanker, metabool syndroom, hersenaandoeningen, inclusief dementie, te maken hebben met een tekort aan autofagie.

Genen aan- en uitschakelen

Als je koolhydraten, maar vooral ook als je eiwitten eet, zorgt mTOR er voor dat autofagie wordt uitgeschakeld. Je cellen zitten dan in een ‘groei-modus’. De cellen zijn nu bezig met groeien en delen. Een aantal specifieke genen zijn nu ‘aangezet’ en andere genen worden ‘uitgezet’. De genen die uitgezet worden zijn de genen die te maken hebben met de vetvertering, stressbestendigheid en schadeherstel.

Wanneer je het keto dieet volgt en vooral vetten als energiebron gebruikt, wordt een deel van je vet omgezet in ketonen en de ketonen kunnen de uitgezette genen reactiveren. Dit leidt tot verminderde ontsteking en een grotere stressbestendigheid in de hersenen.

24 uur vasten

Vasten gaat echter nog een stap verder.

Als ons lichaam denkt dat er ‘hongersnood’ is, dan zet het lichaam een complete rem op mTOR en activeert AMPK. AMPK kan detecteren of cellen veel energie hebben opgeslagen, ze hebben dan veel ATP. Als cellen dit niet hebben, dan zorgt AMPK ervoor dat de cel in zelfbeschermingsmodus gaat en er geen vet opgeslagen kan worden. AMPK activeert dan autofagie en vetafbraak. Zodra autofagie is geactiveerd worden ongeveer 20 genen geactiveerd om het reinigingsproces uit te voeren.

Terwijl je aan het vasten bent, beginnen de niveaus van een molecuul genaamd NAD + ook te stijgen en dit zorgt ervoor dat de sirtuïnen geactiveerd worden. De sirtuïnen activeren eiwitten die betrokken zijn bij het creëren van nieuwe mitochondriën (de energiefabrieken van de cellen) en het opruimen van reactieve zuurstofsoorten. Veel ziektes beginnen met beschadigde mitochondriën. Tegelijkertijd zorgen de ketonen er voor dat genen aangezet worden die verband houden met anti-oxidantprocessen en schadeherstel.

Al deze processen samen zorgen voor autofagie, een grote schoonmaak van kapotte en overbodige celonderdelen door het hele lichaam heen. Recent onderzoek in muizen heeft aangetoond dat juist de hersenen al heel snel een hoog niveau van autofagie laten zien als de muizen gingen vasten. Dit helpt met neuronen herstellen en het tegengaan van neurodegeneratieve aandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer, Parkinson, Huntingdon, ALS, dementie, maar waarschijnlijk ook bij hersenbeschadigingen (bijvoorbeeld door ongelukken).

Combinatie van keto dieet en vasten

Juist de combinatie van het keto dieet en vasten laat het grootste effect zien. Als je het keto dieet volgt, vindt er waarschijnlijk continu autofagie op een heel laag pitje plaats. Door 24 uur te vasten kan je dit flink activeren. Als je langer vast activeer je het nog verder en bij een 72 urige vast is autofagie maximaal.

Een 24 urige vast heeft dus al heel duidelijke gezondheidsvoordelen en kan (ouderdoms) ziekten helpen tegengaan. Als je al goed in ketose was voordat je ging vasten, dan zal na 24 uur vasten je groeihormoonspiegel vijf keer zo hoog zijn vergeleken met toen je begon met vasten. Groeihormoon helpt spiermassa te behouden en vermindert vetophoping, vooral naarmate je ouder wordt.

In 24 uur oude keuken eruit en nieuwe keuken erin

Dus om terug te komen op Jason Fung, door normaal het keto dieet te volgen en dan 24 uur te vasten, stel je je lichaam in staat om de oude keuken er eerst helemaal uit te halen (autofagie) en daarna meteen een nieuwe keuken erin te zetten (groeihormoon).