In deze blog zal ik uitleggen wat fat-adaptatie is, hoe snel je fat-adaptatie kan bereiken en waarom het fat-adaptatie proces niet voor iedereen gelijk is.

Wat is fat-adaptatie?

Fat-adaptatie betekent dat je lichaam moeiteloos kan schakelen tussen (lichaams)vet als brandstof of koolhydraten als brandstof. Zodra je fat-adaptatie bereikt hebt is je metabolisme veel flexibeler geworden. Als gevolg van fat-adaptatie kan je lever ketonen produceren en die kunnen dan door ondermeer je hersenen gebruikt worden om aan energie te komen. Ketonen zijn waarschijnlijk de meest pure vorm van energie die ons lichaam kan maken en kan gebruiken.

Hoe snel bereik je fat-adaptatie?

Fat-adaptatie is een proces. In het algemeen duurt het fat-adaptatie proces tussen de 8-12 weken als je je strikt aan het keto dieet houdt. Toch bereikt niet iedereen fat-adaptatie in zo’n korte tijd. Hoe lang het fat-adaptatie proces bij jou duurt hangt onder meer af van:

• je stofwisseling
• je hormoonhuishouding
• je leeftijd
• je geslacht
• hoe actief je bent
• hoeveel overgewicht je hebt
• hoe lang je al overgewicht hebt

Geen fat-adaptatie

Je kan geen fat-adaptatie bereiken als je gedurende het fat-adaptatie proces meer dan 20-25 gram netto koolhydraten per dag eet. De juiste macro’s zijn ook heel belangrijk. Dus als je gedurende het fat-adaptatie proces te weinig vetten en bijvoorbeeld te veel eiwitten eet, dan zal je ook geen fat-adaptatie bereiken.

Juist gedurende het fat-adaptatie proces is het dus belangrijk om heel streng voor jezelf te zijn en de hoeveelheid koolhydraten die je eet heel strict te beperken. Bovendien is het een goed idee om kant-en-klare weekmenu’s te gebruiken om te zorgen dat je vetten, eiwitten en koolhydraten in de juiste verhouding via je voeding binnenkrijgt.

Een hele verandering

De reden dat het fat-adaptatie proces meerdere maanden duurt is dat het een hele verandering is voor je lichaam. Dit is vooral zo als je jarenlang veel koolhydraten hebt gegeten in combinatie met veel eetmomenten en laat op de avond eten.

Je gaat nu op een heel andere manier eten en dit heeft een directe invloed op je stofwisseling.

Je lichaam heeft waarschijnlijk al jarenlang zelden of geen ketonen als brandstof gebruikt en nu vraag je je lichaam om bijna uitsluitend ketonen als brandstof te gaan gebruiken.

Ketose is niet hetzelfde als fat-adaptatie

Je eerste doel als je net met het keto dieet begint is om in ketose te komen. Als je in ketose bent, maakt je lichaam ketonen.

Je lever maakt ketonen door triglyceriden af te breken. Dit is heel goed, want een hoog triglyceriden niveau is één van de risicofactoren voor hart-en vaatziekten. Toch is ketose niet hetzelfde als fat-adaptatie.

Wanneer ben je een goede vetverbrander?

Zodra je het keto-dieet een aantal weken hebt gevolgd zal je steeds makkelijker en langer in ketose blijven.

Op het moment dat je de hele tijd in ketose blijft is vet dus je belangrijkste voedingsbron geworden. Nu ben je een vetverbrander geworden.

De meest betrouwbare manier om dit te meten is met een bloedketonen meter.

Er zijn drie factoren die bepalen of je wel of niet een vetverbrander bent. Als alle drie op jou van toepassing zijn, dan ben je een vetverbrander:

1. vet is je voornaamste voedingsbron
2. je bloedketonen niveau ligt tussen de 0,5 – 5,0 mmol/dl (nutritional ketosis range)
3. je verbrand vrijwel de hele tijd vet om in je energiebehoefte te voorzien

Signalen dat je een vetverbrander bent:

• makkelijk kunnen vasten, ook meerdere dagen
• omtrek van je middel neemt af in relatie tot je lengte (middelomtrek(cm)/lengte (cm)< 0,5)
• gewichtsverlies
• helder van geest
• goed kunnen concentreren
• emotioneel stabiel bent (niet snel kwaad of geïrriteerd)
• dieper en soms korter slaapt/niet meer snurken vanwege gewichtsverlies
• volledig uitgerust wakker worden
• veel en constante energie (geen pieken en dalen gedurende de dag)
• groter uithoudingsvermogen
• verlangen naar suiker/zoetigheid verdwijnt
• mooiere en gezondere huid, haar, nagels (minder of geen acné bijvoorbeeld)

Je spieren gebruiken triglyceriden

Als je spieren triglyceriden kunnen gebruiken om aan energie te komen, dus lichaamsvet als energie kunnen gebruiken, dan heb je vanzelf veel meer energie en een veel groter uithoudingsvermogen.

Dit is waarom veel duursporters het keto-dieet volgen.

Je hersenen gebruiken ketonen

Als je hersenen ketonen als brandstof kunnen gebruiken, de meest pure brandstof die er is, dan kunnen ze veel beter gaan functioneren.

Dit is waarom je helderder van geest wordt, beter kan concentreren, kalmer wordt. Dit is waarom bedrijven in Silicon Valley graag willen dat hun topmensen het keto-dieet volgen. Dit is ook de reden dat het keto dieet een belangrijke rol kan spelen in de behandeling van tal van hersenaandoeningen, zoals ondermeer hersenbeschadiging, hersentumoren, ziekte van Alzheimer, dementie, etc.

Wanneer ben je ‘fat-adapted’?

Zodra je enige maanden continu vetverbrander bent geweest, gaat je stofwisseling steeds beter herkennen dat het zowel glucose als ketonen als brandstof kan gebruiken.

Dit is waarom je geen enorme trek in suiker of andere producten met veel koolhydraten meer hebt. Je zal merken dat je ze makkelijker kan laten staan of er zelfs helemaal geen zin meer in hebt. Je lichaam kan nu veel langer zonder voedsel want het kan makkelijk lichaamsvet verbranden om aan energie te komen. Je bent dus veel minder met eten bezig.

Pas als je fat-adapted bent geworden (dit duurt in het algemeen 8-12 weken) is je metabolisme zodanig veranderd dat je kan schakelen tussen koolhydraten als brandstof of vetten als brandstof. Toch zal je merken dat dit proces daar niet stopt, hoe langer je het keto dieet volgt, hoe beter fat-adapted je wordt en uiteindelijk wordt je keto-adapted.