Stress is spanning of druk. Je voelt dat je moet presteren of snel moet reageren. Stress maakt dat je je heel alert voelt. Stress kan dan ook positief of negatief zijn, het kan gezond of ongezond zijn.

Gezonde stress

Je hebt stress nodig om goed te kunnen presteren, bijvoorbeeld om een examen goed te kunnen maken. Dit is gezonde stress.

Je bijnieren maken adrenaline en cortisol aan. Je wordt extra alert en hebt veel energie. Je spieren spannen zich. Stress zorgt ervoor dat je snel kan vluchten of extra kracht hebt om te vechten. Hierdoor hebben wij als mensen kunnen overleven. In de oertijd zorgde stress er voor dat je snel kon vluchten voor een tijger of je verdedigen als je werd aangevallen. Stress is dus een overlevingsmechanisme.

Gezonde stress kan zowel positieve als negatieve stress zijn. Positieve stress is de stress die je voelt terwijl je je voorbereidt op een spannende situatie, bijvoorbeeld een sollicitatie gesprek. Negatieve stress is de stress die je voelt als je in gevaar verkeert, bijvoorbeeld bijna aangereden wordt en snel aan de kant moet springen.

Zolang je na de stressvolle situatie je weer snel kan ontspannen is stress geen probleem. Het maakt voor je gezondheid dus niet uit of je met positieve of negatieve stress te maken hebt.

Ongezonde stress

Ongezonde stress is stress die te lang aan houdt, chronische stress dus. Je lichaam blijft gedurende langere tijd gespannen.

Onderzoek laat zien dat maar liefst 50% van de Nederlanders regelmatig zodanig last van stress heeft, dat het tot gezondheidsproblemen leidt. Dit is dus ongezonde stress.

Er is steeds meer bekend over de lichamelijke en psychische gevolgen van langdurige (chronische) stress. Als je hoofdpijn hebt en je arts geen oorzaak hiervoor kan vinden, kan je verteld worden dat het door stress komt. Denk dan niet van ‘ja, dat zal wel’, maar kijk naar je dagelijks leven of je inderdaad aan chronische stress wordt blootgesteld.

Langdurige stress kan als je er niks aan doet uiteindelijk tot een ‘burn-out’ leiden.

Stresshormonen

Als je gestrest bent, dan maakt je lichaam de hormonen adrenaline en cortisol.

Adrenaline

Adrenaline zorgt er voor dat je snel op een gevaarlijke situatie kan reageren. Dit kan een werkelijk gevaar zijn of een gevaar dat we verwachten maar dat nog niet heeft plaatsgevonden.

Adrenaline zorgt er bijvoorbeeld voor dat je snel opzij kan springen als je bijna aangereden wordt. Het zorgt er ook voor dat je extra hard kan rennen om je trein te halen. In dat geval gaat het niet om een daadwerkelijk gevaar, maar om je angst om te laat op werk of school te komen. Ook dan bereidt je lichaam zich al voor op een stressvolle situatie waarbij het in actie moet komen.

Cortisol

Cortisol zorgt er voor dat je langere tijd energie hebt om harder te presteren. Cortisol verhoogt je hartslag, waardoor bloed sneller wordt rondgepompt. Je spieren kunnen hierdoor meer glucose uit je bloed opnemen. Je lichaam is alert en staat op scherp. Je spieren spannen zich aan. Dit is prima als je meedoet aan een wedstrijd, maar het is niet goed als dit chronisch gebeurt.

Als je spieren te lang gespannen blijven gaan ze verzuren, ze kunnen onvoldoende herstellen. Dit kan zowel overdag als ’s nachts gebeuren. Het kan zijn dat je ’s ochtends stijf voelt. Door de verhoogde spanning in je spieren kan je vast gaan zitten in je nek en schouders.

Als je lichaam chronisch gestrest is gaat alle energie naar het zorgen dat je kan presteren (overleven). Je hebt dan minder energie over voor je spijsvertering, je immuunsysteem en je hersenen. Chronische stress leidt daarom tot een heel aantal gezondheidsproblemen.

Gezondheidsproblemen door chronische stress

Heel veel studies hebben laten zien, dat als je chronisch gestrest bent, je een veel grotere kans hebt om gezondheidsproblemen te krijgen.

Stress maakt je lichaam heel alert, door te zorgen dat je klaar bent om te vluchten of te vechten. Het doet dit door andere lichaamssystemen op een laag pitje te zetten. Er gaat dus minder bloed naar je spijsvertering, naar je hersenen en je immuunsysteem wordt ook minder actief. Dit gebeurt onder invloed van het hormoon cortisol.

Als je langdurig een te hoog cortisolgehalte hebt leidt dit dus zonder meer tot een ernstig verstoorde hormoonbalans. Dit kan tot van allerlei lichamelijke en psychische klachten leiden.

Stress: lichamelijke klachten

• buikpijn
• hoofdpijn
• duizeligheid
• nek-en rugpijn
• koude handen en voeten
• gewrichtsklachten
• slechte weerstand
• hoge bloeddruk, hartklachten
• overgewicht

Stress: psychische klachten

• depressie
• geheugenproblemen
• hyperventilatie
• angststoornissen
• verstoorde slaap
• snel boos en/of verdrietig

Stress verminderen

Als je gestresst bent is het heel belangrijk om hier wat aan te doen. Hier kan je lezen waarom dit zo is, en nog belangrijker: wat de beste manier om stress aan te pakken is.