Het Dageraad-fenomeen kan zorgen dat je ’s ochtends vroeg nog niet of slechts heel licht in ketose bent. Voor gezonde mensen is dit geen probleem, maar het is wel een teken dat je nog niet volledig fat-adapted bent.

Wat is het Dageraad-fenomeen?

Het Dageraad-fenomeen zorgt ervoor dat je ’s ochtends vroeg een verhoogd bloedglucose niveau hebt. Dit is terug te voeren tot onze evolutie. Dit fenomeen zorgt er voor dat je ’s ochtends, nog voordat je gegeten hebt, voldoende energie hebt om voedsel te gaan vinden. Zo konden we overleven in de oertijd toen er nog geen ontbijt in de koelkast stond voor de volgende ochtend. Het Dageraad-fenomeen is direct gelinkt aan hoe onze biologische klok werkt.

Vier hormonen

Gedurende de nacht eet je niet en daardoor gaat je bloedsuikergehalte omlaag. Zodra je bloedsuikergehalte te laag wordt, gaat je lichaam maatregelen nemen. Het gaat nu de hormonen cortisol, adrenaline, glucagon en groeihormoon aanmaken.

Deze hormonen zorgen ervoor dat glycogeen opgeslagen in de lever wordt omgezet in glucose en die glucose wordt aan je bloed afgegeven. Hierdoor gaat je bloedsuikergehalte dan weer omhoog.

Deze hormonen volgen een circadiaans ritme (ze worden aangemaakt in harmonie met onze biologische klok).

Glycogenolyse & gluconeogenese

Twee belangrijke processen, namelijk glycogenolyse en gluconeogenese, vinden ’s nachts in de lever plaats die er voor zorgen dat er glucose in de bloedbaan komt wat leidt tot het Dageraad-fenomeen (verhoogde ochtendbloedglucose).

Glycogenolyse zorgt ervoor dat de glycogeen die is opgeslagen in je lever, wordt omgezet in glucose. Gluconeogenese zorgt er voor dat je lichaam glucose kan maken uit eiwitten.

Met behulp van deze twee mechanismen kan je lichaam zorgen dat ’s nachts tussen 4.00u ‘en 8.00u je bloedsuikergehalte een beetje omhoog gaat. Nu mag je bloedsuikergehalte natuurlijk ook niet te hoog worden en dat is waarom je lichaam dan insuline gaat aanmaken. De insuline zorgt er voor dat de glucose naar de cellen kan. Dit is waarom je ’s ochtends vol energie wakker wordt, ondanks dat je de hele nacht niet gegeten hebt, maar een hoger insuline gehalte verhindert ook dat je in ketose blijft.

Dageraad-fenomeen en fat-adaptatie

De fysiologische processen die ten grondslag liggen aan het Dageraad-fenomeen komen bij iedereen voor. Normaal gesproken is dit echter geen probleem, tenzij je diabetes hebt. Als je fat-adapted bent, zal je geen last hebben van het Dageraad-fenomeen en wel continu in ketose kunnen blijven.

Als je net met het keto dieet en misschien nog niet heel erg gevoelig voor insuline bent, dan zorgt het Dageraad-fenomeen er helaas wel voor dat je ’s ochtends niet of licht in ketose bent. Dit is niet erg, want als je je goed aan het keto dieet blijft houden, kom je gedurende de dag vanzelf weer in ketose.

Hoe langer je het keto dieet volgt, hoe beter fat-adapted je wordt en hoe gevoeliger je voor insuline wordt. Je lichaam hoeft nu veel minder insuline aan te maken om een stijging van je ochtendbloedsuiker tegen te gaan. Je zal op een gegeven moment gaan merken dat je gewoon de hele tijd in ketose blijft, dus ook ’s ochtends vroeg.

Dageraad-fenomeen bij diabetes

Het Dageraad-fenomeen was ontdekt bij patiënten met Diabetes type 1. Als je diabetes (type 1 of 2) hebt, dan kan het Dageraad-fenomeen wel degelijk gevaarlijk zijn als je hierdoor je bloedsuikergehalte niet meer onder controle kan houden. Dit kan vooral een probleem zijn voor kinderen met diabetes. Bespreek in zo’n geval met je arts wat de beste strategie voor jou of je kind is.