Overgewicht en suikerverslaving gaan vaak samen. Lange tijd is ons verteld dat suiker niet verslavend is, maar inmiddels is er steeds meer onderzoek dat laat zien dat je wel degelijk suikerverslaafd kan worden.

Ons lichaam probeert te zorgen dat hoeveel calorieën we eten in balans is met hoeveel calorieën we gebruiken. Hierdoor kunnen we op een constant gewicht blijven. Ons lichaam doet dit door zo nodig onze stofwisseling te versnellen of te vertragen. Dit werkt goed als we pure, onbewerkte voeding eten, zonder toegevoegde suikers en/of zoetstoffen. Op het moment dat we bewerkte voeding en/of veel zoetigheid gaan eten werkt dit mechanisme niet meer.

Suiker en dopamine

Op het moment dat we iets zoets gaan eten wordt het ‘beloningscentrum’ in onze hersenen geactiveerd. Net zoals bij drugsgebruik (cocaine, cannabis, alcohol etc.) leidt de consumptie van suiker tot een verhoogde aanmaak van dopamine.

Experimenten met ratten vonden zelfs, dat aan cocaine verslaafde ratten als ze de keus tussen cocaine of suiker kregen, voor suiker kozen. Dit bevestigt ander onderzoek dat suiker heel verslavend is. Alcoholverslaafden die aan het afkicken zijn van alcohol, hebben vaak ook een enorme behoefte aan suiker, zodat er een dopamine-rush komt.

Wat is dopamine?

Dopamine is de chemische stof die gevoelens van plezier en geluk veroorzaakt. Onze hersenen gebruiken het als een beloningssysteem om bepaald gedrag te versterken.

Dit gaat terug tot onze evolutie en basisinstincten. Doordat onze hersenen bepaald gedrag belonen, gaan we dit gedrag meer vertonen en dat maakt de kans dat we als mens beter kunnen overleven groter. Vroeger was voedsel veel schaarser. Er waren tijden van overvloed, maar er waren ook tijden dat er geen of heel weinig voedsel was. Dit is waarschijnlijk waarom mensen (en veel andere zoogdieren) van ‘zoet’ eten houden. Zoet eten bevat veel calorieën en door veel calorieën te eten als ze beschikbaar waren, konden we magere tijden overleven.

Dit is in de moderne tijd juist een nadeel. We zijn nu omringd met eten en niet zo maar eten, maar vooral lekker smakend eten, wat vaak zoet is. Door onze evolutie zijn we geprogrammeerd om dit zoveel mogelijk te willen eten.

Suiker als beloning

Van jongs af aan leren we suiker in verband te brengen met iets positiefs. Zoetigheid wordt vaak gebruikt als beloning voor kinderen. Eigenlijk is dit heel vreemd, we weten dat het slecht is voor het gebit en de algehele gezondheid en toch doen we dit. Dit laat wel zien hoe ingewikkeld onze relatie met zoetigheid is.

Waarom is dit een slecht idee?

Zoetigheid als beloning is geen goed idee en wel om de volgende redenen:

1. het creëert een ongezonde relatie met eten. Eten is bedoeld als voeding.
2. het zorgt er voor dat je gaat ‘overeten’ Een kind gaat geen nee tegen een ijsje zeggen, omdat hij geen honger heeft … zoetigheid maakt dat je niet naar je verzadigingsgevoel luistert.
3. het maakt eten in een emotionele gebeurtenis. (Voel je je niet prettig? Eet een chocolade reep)
4. suiker is verslavend

Voeding als brandstof niet beloning

Door voeding als beloning te gebruiken, krijgt zoetigheid een emotionele betekenis. We wenden ons tot zoetigheid als we ons:

1. verdrietig voelen
2. depressief voelen
3. gekwetst voelen
4. blij zijn
5. ons vervelen
6. om te socialiseren (koekje bij de koffie)
7. eenzaam zijn
8. om onszelf te belonen
9. om een ander te belonen
10. als geschenk

Dat zijn een hoop gebeurtenissen die tot de consumptie van zoetigheid kunnen leiden. Niet gek dus dat we zoveel zoetigheid eten en de voedingsindustrie en marketing promoot dit natuurlijk ook enorm.

Suiker is verslavend

Eén van de moeilijkste dingen van het keto dieet is dat je je suikerverslaving moet aanpakken.

Door te stoppen met het eten van suiker, ga je ontzettend naar suiker verlangen. En zelfs na meerdere maanden (en sommige mensen misschien nog steeds na meerdere jaren) blijft suikerverslaving op de loer liggen. Het is wat dat betreft net zoals elke andere verslaving: voor veel mensen geldt eens verslaafd, altijd verslaafd.

Zodra je toch weer een keertje suiker gaat eten, is de kans groot dat je niet kan stoppen en weer terug bij af bent. Dit is dan ook de reden dat het beter is om geen zoetstoffen, ook geen natuurlijke zoetstoffen, te gebruiken op het keto dieet.

Alles wat zoet is zal je suikerverslaving blijven voeden. Dit geldt zelfs voor zoet fruit. Veel mensen denken dat ze naar fruit hunkeren omdat ze vitamine tekort hebben. Fruit bevat vitamine C, maar broccoli en paprika’s bevatten veel meer vitamine C. Toch verlang je waarschijnlijk naar zoet fruit en niet naar broccoli.

Op het keto dieet hoef je niet bang te zijn voor vitamine en mineralen tekorten. Je hunkering naar zoetigheid heeft vrijwel zeker niks met tekorten maar alles met suikerverslaving te maken. Hier kan je een link vinden naar het boek ‘Fat Chance – The Hidden Truth about Sugar’ geschreven door Dr. Robert Lustig.

Keto dieet en suikerverslaving

Dit is waarom het een goed idee is om zeker in het begin als je naar het keto dieet overschakelt:

1. je strikt aan het keto dieet te houden (dus geen ‘cheat days’)
2. geen zoetstoffen te gebruiken
3. geen fruit te eten
4. uitkijken met zuivelproducten vanwege de melksuikers kan dat tot overconsumptie leiden
5. geen alcohol (leidt tot dopamine rush en dat is hetzelfde als wat suiker doet)

Hoe overkom je suikerverslaving

De kans dat je opeens toegeeft aan je suikerverslaving is het grootst als je je zwak voelt, moe bent, niet lekker voelt, gestrest bent. Om je suikerverslaving te verslaan helpt het daarom:

1. om geen zoetigheid in huis te hebben
2. niet bij zoetigheid in de buurt te komen (ook niet even alleen kijken wat er aan lekkers ligt)
3. voldoende te slapen
4. stress aan te pakken (yoga, mindfullness, de natuur in te gaan, etc.)
5. voldoende te bewegen (liefst in de natuur)
6. andere (niet-voeding) beloningen te gebruiken