Wat is natuurlijk aroma en is het gezond of ongezond?

Waarom gebruiken we aroma’s?

Een aroma geeft een product een specifieke geur en/of smaak. Het wordt dan ook niet alleen aan voedingsmiddelen, maar ook aan verzorgingsproducten en schoonmaakmiddelen toegevoegd. Steeds meer producten bevatten dit soort stofjes.

Ze worden toegevoegd om producten lekkerder en aantrekkelijker te maken. Voor de meesten is er geen limiet vastgesteld wat betreft de maximale hoeveelheid die toegevoegd mag worden. In het algemeen zijn ze zo sterk geconcentreerd, dat er maar heel weinig toegevoegd hoeft te worden om een bepaalde smaak en/of geur te bereiken.

Zo kan in een lekker aardbeien toetje maar heel weinig echt fruit zitten en het toch een sterke aardbeien smaak (en geur) hebben door een piepklein beetje toegevoegd aroma.

Natuurlijk

Natuurlijke aroma’s zijn gebaseerd op iets dat ‘natuurlijk’ is – oftewel in de natuur voorkomt en worden op een ‘natuurlijke manier’ gemaakt.

Wat precies met natuurlijke manier wordt bedoeld, zal voor de meeste mensen een verassing zijn. Zo is het toegestaan om genetisch gemanipuleerde bacteriën en/of gisten te gebruiken waar bijvoorbeeld een gen in is gebracht uit de vanille orchidee zodat ze vanille smaak kunnen maken. Een op die manier verkregen smaak mag dus ‘natuurlijk aroma’ heten.

Het hoeft echter geheel niks met het oorspronkelijke product te maken te hebben en dat heeft het dan ook meestal niet…

Vanille aroma

Een bekend voorbeeld is vanille aroma. Vanille komt van nature voor in de vanille orchidee en die groeit voornamelijk in Madagascar. De vanille orchidee is een tropische liaanachtige klimplant. Hij wikkelt zich bijvoorbeeld om bomen heen en groeit zo naarboven. Hij kan zo wel 15 meter hoog groeien. Vanaf z’n vierde jaar kan de vanille orchidee vanille peulen produceren. Eén plant kan per jaar zo’n 40-60 peulen produceren. Van deze peulen worden vanille stokjes gemaakt.

Het maken van de vanille stokjes is een heel arbeidsintensief proces dat bijna een jaar lang duurt en hoofdzakelijk met de hand gebeurd. Het is dus niet zo vreemd dat vanille stokjes heel duur zijn – vanille is één van de duurste specerijen ter wereld! Er is beperkt aanbod en heel veel vraag. Niet alle vanille stokjes zijn overigens even goed. Een goede kwaliteit vanille stokje moet je een beetje kunnen buigen.

Drie soorten vanille aroma

Er zijn drie soorten vanille aroma:

1. natuurlijk vanille aroma
2. natuurlijk aroma
3. kunstmatig aroma

Natuurlijk vanille aroma

Dit is het aroma van de peultjes van de vanille orchidee. Dit is wat de meeste mensen waarschijnlijk in gedachten hebben bij vanille aroma. Je kan het in verschillende vormen kopen, namelijk:

1. vanille stokjes (meestal krijg je één stokje in een glazen of plastic buisje)
2. gebroken vanille stokjes bijvoorbeeld in een maalmolentje
3. een pasta van het binnenste van de vanille stokjes
4. vloeibaar vanille extract

Als iets natuurlijk [naam] aroma heet, dan weet je dat het inderdaad het van nature voorkomende aroma uit dat desbetreffende product is en dat het voor minstens 95% uit dat product gewonnen moet zijn.

Dus natuurlijk vanille aroma moet voor minstens 95% uit de vanille orchidee komen, natuurlijk aardbeien aroma komt voor minstens 95% uit aardbeien.

Extract is puurder dan aroma

Als iets overigens vanille extract of aardbeien extract heet, moet het 100% van dat product komen. Dus dit is nog puurder dan een natuurlijk vanille aroma of natuurlijk aardbeien aroma.

Natuurlijk aroma

Heeft iets een lekker vanille smaakje, maar er staat op de achterkant van je product ‘natuurlijk aroma’? In dat geval komt het lekkere vanille smaakje van een heel ander soort product. In het geval van een vanille smaakje kan het van met behulp van bacteriën of gisten gefermenteerde rijst of mais afkomstig zijn. Deze mogen genetisch gemanipuleerd zijn. Rijst en mais zijn natuurlijke producten, vandaar dat het ‘natuurlijk aroma’ mag heten.

Officieel wordt dit als volgt omschreven: Natuurlijke aroma’s zijn afkomstig van bronnen zoals groenten,
fruit of specerijen, en verkregen door specifieke processen zoals distillatie, extractie of microbiologische processen. Hier is de link.

Combinatie van aroma’s

Vaak zal je een combinatie aantreffen op etiketten. Bijvoorbeeld natuurlijk aardbei-aroma en andere natuurlijke aroma’s. Het is dan vrij waarschijnlijk dat er maar een piepklein beetje echt van aardbeien afkomstig is en de rest van geheel andere producten zijn.

Aroma

Vooral vroeger bevatten veel producten kunstmatig geproduceerde geur en smaakstoffen. Dit wordt inmiddels wat minder, omdat consumenten dit liever niet willen. De voedselproducenten hebben ze daarom vervangen door natuurlijke aroma’s.

Toch vind je vooral bij de bakproducten nog best wel veel kunstmatige geur en smaakstofjes, zoals bijvoorbeeld deze Dr Oetker Vanille aroma. Deze aromastoffen worden via een chemische proces gemaakt, op het etiket staat dan alleen de term ‘aroma’.

Dit soort stofjes worden gebruikt om producten smaak en geur te geven en ze zijn vaak heel goedkoop. Het is dan ook eigenlijk helemaal niet zo gek dat veel dieetproducten en dus ook producten die op de keto consument gericht zijn aroma’s in de ene of andere vorm bevatten.

Gezond of ongezond?

Uiteindelijk is de belangrijkste vraag of het kwaad kan om dit soort stofjes (regelmatig) te gebruiken. Ze worden namelijk aan ontzettend veel producten toegevoegd. Je komt ze zowel in biologische als niet-biologische, keto en niet keto producten tegen.

Je vindt ze in onder meer:

1. bak producten
2. thee en andere drankjes (bouillon, frisdrank, water met een smaakje)
3. vleesproducten (worst, vleeswaren, etc.)
4. verzorgingsproducten (shampoo, lip balsem, gezichtsmaskers, parfum, etc.)
5. schoonmaakmiddelen

Geen limiet

In de EU zijn zo’n 2800 aromastoffen voor voedingsstoffen toegelaten. Omdat het er zoveel zijn, hebben ze geen E-nummer gekregen, maar een FL (flavour)-nummer.

Er wordt vanuit gegaan dat aromastoffen niet schadelijk voor onze gezondheid zijn omdat er maar heel weinig van zo’n stofje aan een product wordt toegevoegd. Er wordt daarom vanuit gegaan dat de dagelijkse inname ver beneden de giftige dosis ligt. Er is geen maximum toegelaten hoeveelheid vastgesteld voor verreweg de meeste van deze stofjes. De enige uitzonderingen zijn D-kamfer, kinine en glycyrrhizine.

Het lijkt wat dat betreft op de situatie van xanthaan gom en andere gommen. Het is niet schadelijk zolang je niet te veel binnen krijgt, maar het zit in vrijwel elk bewerkt product.

Hoe weet je dan hoeveel je binnenkrijgt? Hoe weten we dan of het wel of niet veilig is?

Keuringsdienst van Waarde

De keuringsdienst van waarde heeft hier een interessant filmpje over gemaakt. Je kan het hier op Youtube bekijken.