In Nederland hebben meer dan 17.000 mensen Multiple Sclerose (MS). Vrouwen hebben een grotere kans op MS dan mannen. Vaak krijgen mensen de eerste klachten tussen hun vijftiende en vijftigste jaar. Bovendien heb je als je in een koud land zoals Nederland woont een iets grotere kans op MS dan als je in een warm land woont.
Wat is Multiple Sclerose?
MS is een chronische aandoening aan het centrale zenuwstelsel. Door ontstekingen in het zenuwstelsel beschadigen de uitlopers van de zenuwcellen. Die uitlopers hebben een beschermende laag die myeline heet.
Bij mensen met MS beschadigt dit laagje en hierdoor kunnen prikkels en signalen via de zenuwen naar de hersenen niet meer goed worden doorgegeven. Dit leidt ertoe dat je niet meer goed kan bewegen. Hoe ernstig deze ziekte verloopt verschilt per persoon, sommige mensen verliezen het gebruik van hun benen (ongeveer 20%) maar 80% van de mensen kan nog wel lopen en ervaart bijvoorbeeld ‘zware benen’.
Autoimmuunziekte en neurodegeneratie
Lange tijd werd gedacht dat MS een autoimmuunziekte was en de behandeling was dan ook vooral hierop gericht. Bij een autoimmuunziekte valt je eigen afweersysteem je eigen (in het geval van MS) zenuwcellen aan en dit leidt tot ontstekingen. Uiteindelijk gaan de ontstekingen leiden tot harde plekken in het zenuwstelsel (littekens). Dit is waar de naam multiple sclerose vandaan komt: meervoudige littekens. Als gevolg van MS wordt het zenuwweefsel steeds zwakker en uiteindelijk kan het gebeuren dat alle myeline wordt vernietigt. Er vindt dan een langzame algehele achteruitgang plaats, maar dit hoeft niet bij iedereen te gebeuren.
Recent onderzoek heeft echter gevonden dat neurodegeneratie niet altijd op ontstekingen volgt. Zelfs als ontstekingen goed onder controle gebracht worden, kan neurodegeneratie nog steeds verergeren. Bovendien zijn er gevallen waar neurodegeneratie zonder ontstekingen plaats vindt. Neurodegeneratie is de progressieve afname van zenuwcelstructuren of -functies, waaronder het beschadigen van de mitochondriën. De mitochondriën reguleren de celstofwisseling. Zo heeft onderzoek gevonden dat beschadigde zenuwuitlopers hand in hand gaan met beschadigde mitochondriën.
Het keto dieet
Er wordt op het moment veel onderzoek gedaan naar het keto dieet bij auto-immuunziekten én ook bij neurodegeneratie. Er zijn bijvoorbeeld eerste aanwijzingen dat het keto dieet een belangrijke rol kan spelen in de behandeling van de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, de ziekte van Huntingdon, etc. De onderstaande studie verwacht dat hetzelfde kan gelden voor de behandeling van multiple sclerose en wel om twee redenen:
- het keto dieet kan helpen ontstekingen tegen te gaan
- het keto dieet kan helpen met de stofwisseling op celniveau (in beschadigde cellen) door middel van ketonen
De bovenstaande studie concludeert dat:
Het ketogene dieet heeft de potentie om de neurodegeneratieve component van progressieve MS te behandelen op basis van de volgende observaties verkregen uit in vitro en in vivo studies,
- Neurodegeneratie wordt verondersteld ten grondslag te liggen aan de pathogenese van progressieve MS.
- Mitochondriale disfunctie kan resulteren in verminderde ATP-beschikbaarheid. Dit kan axonale atrofie bevorderen, wat leidt tot degeneratie. Er is bewijs van mitochondriale disfunctie binnen ‘normaal verschijnende’ grijze materie en mitochondriale functie lijkt te correleren met axonale overleving.
- Volgens in vitro en dierstudies verhoogt het ketogene dieet de ATP-productie, bevordert het de mitochondriale biogenese en omzeilt het disfunctionele stappen in het mitochondriale bio-energetische proces, verhoogt het antioxidantniveau en vermindert oxidatieve schade. Aangezien een toename van ATP en algehele verbetering van het mitochondriaal functioneren correleert met axonale overleving, kan het ketogene dieet een therapeutisch voordeel bieden voor de neurodegeneratieve component van MS.
De studie sluit af met de volgende opmerking:
De huidige behandelingsopties in MS beïnvloeden de immuunfunctie en de terugvalfrequentie met weinig effect op de ziekteprogressie. Ze gaan soms gepaard met aanzienlijke bijwerkingen, waaronder lymfopenie, multifocale leuko-encefalopathie en maligniteit. Bijgevolg kan het voor sommige patiënten gunstiger zijn om een relatief risicovrije dieetaanpak te volgen die de mogelijkheid heeft om ziekteprogressie te verminderen zonder de immuunrespons te beïnvloeden. Concluderend verdient het ketogene dieet verder onderzoek voor de behandeling van progressieve MS waarvoor er momenteel geen behandeling bestaat.
