Is bij je kind coeliakie vastgesteld of denk je dat je kind misschien coeliakie heeft? Coeliakie wordt ook wel glutenintolerantie of glutensensitiviteit genoemd.

Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 0.5% van de kinderen tussen 2-4 jaar aan coeliakie leidt. Als er echter familieleden zijn die coeliakie hebben, dan neemt de kans dat je kind coeliakie heeft toe tot 10%. Onderzoek heeft ook uitgewezen dat maar liefst 30-40% van de Nederlandse bevolking aanleg heeft voor coeliakie. Deze aanleg is erfelijk, maar betekent nog niet dat je ook daadwerkelijk coeliakie ontwikkelt. Mensen met aanleg voor coeliakie hebben HLA genen DQ2 en in mindere mate DQ8. Wat uiteindelijk bepaalt of je wel of niet coeliakie ontwikkelt, is niet duidelijk. Deels heeft het dus met erfelijke aanleg te maken en deels met omgevingsfactoren. Er wordt nu gedacht dat ook de darmflora hier weer een belangrijke rol in speelt, maar het is nog niet duidelijk hoe dit precies werkt.

Het is echter vrijwel zeker dat veel meer mensen coeliakie hebben, zonder dit zelf te weten en dus zonder dat er een diagnose is gesteld. Soms vinden mensen pas als ze 40-50 jaar oud zijn dat ze coeliakie hebben. Vaak hebben ze tegen die tijd blijvende darmschade en mogelijk al kanker ontwikkelt. Als coeliakie patiënten namelijk toch gluten blijven eten (bijvoorbeeld omdat ze dus niet wisten dat ze aan coeliakie leden) dan is de kans op lymfeklierkanker/enteropathy associated T-cell lymphoma (EATL) groter. Kanker van mond, keelholte en slokdarm komt ook vaker voor bij mensen met coeliakie. Daarom is het belangrijk als je twijfelt om coeliakie te laten uitsluiten middels een bloedtest.

Auto-immuunziekte

Coeliakie is een auto-immuunziekte. Het is een chronische darmziekte als gevolg van een overgevoeligheid voor gluten. Bij coeliakie vindt een overreactie van het immuunsysteem tegen het eigen lichaam plaats. Het lichaam maakt antistoffen (IgA-TGA) aan. Dit zijn antistoffen tegen het eigen enzymweefsel.

Zodra je kind gluten eet leidt dit tot een afwijkende reactie van het afweersysteem en dit leidt tot een beschadiging van het slijmvlies van de wand van de dunne darm. Als je kind dan gluten blijft eten, dan worden die beschadigingen steeds ernstiger en kan de dunne darm daardoor voedingsstoffen niet meer goed opnemen. Dit kan leiden tot ‘vage’ buikklachten en vermoeidheid, maar ook tot ernstige groeistoornissen bij kinderen.

Gluten is het eiwit van verschillende soorten granen, daarom mogen kinderen met coeliakie niet alleen geen tarwe en spelt, maar ook geen rogge en gerst. Het is ook oppassen geblazen met haver, boekweit en quinoa omdat deze granen verontreinigd kunnen worden met andere granen gedurende het productie proces, ze kunnen dus sporen van gluten bevatten.

Symptomen

Vaak beginnen coeliakie symptomen al als je baby vaste voeding begint te krijgen. Coeliakie symptomen voor kinderen jonger dan 2 jaar (je kind kan meerdere van deze symptomen hebben):

• overgeven
• chronische diarree
• opgezette (bolle) buik
• platte dunne billen
• dunne armen en benen
• groeiachterstand
• weinig eetlust
• veel huilen
• vaak stinkende, vettige en schuimende ontlasting
  
  

Coeliakie symptomen voor kinderen ouder dan 2 jaar:

• diarree
• obstipatie
• gewichtsverlies
• humeurigheid
• chronische vermoeidheid
• aften (kleine zweertjes op het mondslijmvlies)
• korter dan andere kinderen
• vertraagde puberteit
• leverfunctiestoornissen
• neurologische symptomen, inclusief ADHD, leermoeilijkheden, hoofdpijn, ongecoördineert bewegen
• sommige vormen van epilepsie
• tekort aan vitaminen
• botontkalking
• afwijkingen aan de tanden

Coeliakie symptomen bij kinderen zijn aan het veranderen

Het LUMC (Leids Universitair Medisch Centrum) heeft gemerkt dat de coeliakie symptomen bij kinderen aan het veranderen zijn.

De bovenstaande symptomen komen nog steeds voor, maar de ziekenhuizen zien nu ook kinderen met buikpijn, gewichtsverlies of bloedarmoede als eerste symptoom.

Het is belangrijk om je dit bewust te zijn, want niet alle artsen zijn hiervan op de hoogte. En het kan dus zijn dat een arts niet aan coeliakie denkt bij deze symptomen. Het LUMC vond dat bij kleuters voor elk kind waarbij coeliakie herkend werd er zeven kinderen waren waarbij het niet herkend werd! Die kinderen hadden wel klachten zoals buikpijn, moeheid of diarree, maar meestal normale groei en een deel van deze kinderen hadden zelfs helemaal geen klachten!

Risico factoren

Bepaalde groepen hebben een groter risico om coeliakie te ontwikkelen.

• een familielid heeft coeliakie of dermatitis herpetiformis (ziekte van Dühring )
• Type 1 diabetes
• Syndroom van Down of Turner syndroom
• Auto immuun schildklieraandoening
• Microscopic colitis (lymphocytic or collagene colitis)
• Ziekte van Addison
• Rheumatoid arthritis

Diagnose en behandeling

Door middel van een bloedtest kan er gekeken worden of er bepaalde antistoffen in het bloed zitten en er kan gekeken worden of de HLA genen aanwezig zijn. Als er antistoffen aanwezig zijn, dan kan besloten worden om via een gastroscopie te kijken in hoeverre de dunne darm beschadigd is. Met een gastroscopie kan met zekerheid vastgesteld worden of er sprake is van coeliakie of niet. Als de symptomen duidelijk zijn en er antistoffen in het bloed zijn gevonden, is een gastroscopie bij kinderen vaak niet nodig.

Als bij je kind coeliakie is vastgesteld dan zal het levenslang een glutenvrij dieet moeten volgen. De klachten zullen dan langzaam verdwijnen. Na enkele weken tot maanden zal je kind zich beter gaan voelen. Het kan zes maanden tot een jaar duren voordat de dunne darm helemaal hersteld is.

Het is niet makkelijk om een totaal glutenvrij dieet te volgen, want zelfs een minieme hoeveelheid gluten, bijvoorbeeld een kruimeltje van een beschuitje of koekje, kan al klachten veroorzaken. Dus met koken zal je moeten zorgen dat je pannen, bestek, maar ook snijplanken en frituurvet volstrekt geen contact met gluten hebben.

Oerkrachtdieet: van nature glutenvrij

Het Oerkrachtdieet is van nature helemaal glutenvrij. Kijk echter wel uit zodra je iets uit een potje of pakje koopt, want daar kunnen gluten aan toegevoegd zijn! Kijk ook uit voor verontreiniging met gluten, bijvoorbeeld in het geval van psylliumvezels, maar ook lijnzaadmeel, hennepmeel etc. Lees dus altijd de etiketten!

Als je besluit om het Oerkracht dieet met de hele familie te volgen, dan is het natuurlijk belangrijk om zo gevarieerd mogelijk te eten.

Zorg dus voor ruim voldoende groenten en wissel verschillende soorten groenten af. Hetzelfde geldt voor vlees, vis, gevogelte en eieren. Afwisseling is belangrijk, want verschillende soorten vlees en vis bevatten verschillende voedingsstoffen. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om af en toe, bijvoorbeeld 1x per week een stukje roodvlees (bijvoorbeeld een stukje biefstuk – het hoeft niet groot te zijn!) te eten, want daar zit carnitine in. Carnitine heb je nodig voor een goede energiestofwisseling. Het helpt de opname van vet door de mitochondriën en de mitochondriën zijn de energiefabrieken in onze cellen!

Gezond en glutenvrij eten betekent helemaal niet dat je kind nooit brood of koek zal kunnen eten. Op een glutenvrij dieet kan je ook prima zelf brood en koekjes maken met bijvoorbeeld amandelmeel of ander notenmeel (pistache meel, hazelnotenmeel etc.) of lijnzaadmeel. Je kan eventueel een klein beetje suiker toevoegen, maar ik zou dit zo beperkt mogelijk houden. Je kan bijvoorbeeld ook prima banaan als zoetmaker gebruiken! Veel gezonder!

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat ook coeliakie te maken heeft met de darmflora. En de darmflora kan niet goed tegen suiker en vooral niet grote hoeveelheden suiker. Juist kinderen zijn heel flexibel en wennen heel erg snel aan minder zoet eten! Probeer dus niet te gaan compenseren met zoetigheid. Het is niet nodig en het is niet goed voor de gezondheid van je kind.

School, vriendjes, etc.

Het is ook van groot belang dat alle leerkrachten, klasgenootjes en ouders van klasgenootjes van je kind op de hoogte zijn en begrijpen dat zelfs een heel kleine hoeveelheid al een probleem veroorzaakt! Zorg dat er een trommeltje met glutenvrije tussendoortjes op school is. Als er een klasgenootje trakteert, kan je kind een glutenvrij tussendoortje nemen en zo meedoen met de traktatie.

Hetzelfde geldt natuurlijk voor sportclubs en andere activiteiten waar mogelijk gegeten wordt of getracteerd wordt.