Hoe komt het dat er zo ontzettend veel mensen tegenwoordig met overgewicht kampen? Obesitas is niks nieuws, maar in het verleden was het uitzonderlijk om obees te zijn.

Het lijkt op een epidemie van obesitas. Dr Robert Lustig vraag zich af wat er gebeurd is. Hoe komt het dat babies van 6 maanden oud al obees zijn? Het dieet van de moeder kan al bepalen dat een ongeboren baby al te veel insuline heeft en nog voordat het geboren is al te veel vet heeft.

Niet alle calorieën zijn hetzelfde

Volgens Robert Lustig is het eerste dogma, dat een calorie een calorie is en het maakt niet uit waar het vandaan komt. Hij zegt dat dit niet klopt, een calorie is niet een calorie, het maakt wel degelijk uit waar ze vandaan komen.

Fast food is niet alleen snel,makkelijk, lekker en goedkoop. Het veroorzaakt ook ziektes.

We hebben geen tijd meer. Geen tijd om te koken, geen tijd om te bewegen, geen tijd om voldoende te slapen.

Vet-arme producten, meer obesitas

In de jaren 60 en 70, was er een grote strijd in de voedingswereld tussen vet en suiker. Wat was slecht voor ons vet of suiker? Totaal niet gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, werd vet de boosdoener gemaakt. Er kwamen heel veel producten met weinig vet (vet-arm) op de markt. Die producten zaten en zitten vol met suiker en met calorieën.

Mensen met obesitas hebben een grotere kans op hartziekten, vetproblemen, hoge bloeddruk, diabetes type 2, leververvetting, polycystic ovarian syndroom, kanker en dementia. Volgens Dr Robert Lustig krijg je die ziekten niet doordat je obesitas hebt, maar maakt het feit dat je obees bent dat je een grotere kans hebt om één of meer van die ziekten te ontwikkelen.

Inmiddels is obesitas een groter probleem in ontwikkelingslanden, dan ziekten zoals tyfus of cholera.

Suiker is verslavend

Wat is er gebeurd met ons metabolisme, onze stofwisseling? Wat veroorzaakt al deze problemen? Ja, mensen eten nu meer calorieën dan vroeger, maar niet zo veel meer dat het de obesitas crisis kan veroorzaken. Alleen de enorme toename in de consumptie van suiker is direct gerelateerd aan obesitas. En dan niet zo maar suiker, maar vooral glucose-fructose siroop. Fructose gaat direct naar onze lever en beschadigt in te grootte hoeveelheden onze lever en onze cellen, precies zoals een te veel aan alcohol!

Volgens Dr Robert Lustig is fructose de kern van het probleem en de veroorzaker van de bovengenoemde ziekten. Fructose is op zich geen probleem, net als alcohol op zich geen probleem is. Het wordt een probleem als je er te veel van binnenkrijgt, dus meer dan je verbrandt. Dan wordt fructose een gif voor je lichaam. Fructose beschadigt je mitochondria en dat is heel erg ernstig.

Eet minder, beweeg meer

Wat kunnen we hier aan doen? Eet minder en beweeg meer? Volgens Robert Lustig kan dat niet werken. Als je obees bent, heb je veel leptin. Normaal zorgt leptin dat je verzadigd bent en stopt met eten. Leptin werkt dus niet meer in obese mensen. Hoe komt dat?

Volgens Robert Lustig komt dit door insuline. Insuline zorgt dat suiker wordt omgezet in vet in ons lichaam. Dus een te veel aan insuline resulteert in overgewicht. Ons lichaam maakt een te veel aan insuline als gevolg van het eten wat we tegenwoordig eten.

Insuline, leptin en dopamine

Het teveel aan insuline blokkeert de leptin in onze hersenen. Hierdoor hebben we niks meer om ons te stoppen met eten, we blijven maar door eten. Hoe komt het dat we meer eten dan we zouden moeten? Door de processen in onze hersenen als gevolg van leptin en dopamine. Leptin geeft geen signalen meer dat we verzadigd zijn. Dopamine activeert prettige gevoelens, dit deel in onze hersenen (reward centre) is door onze voeding zo ge-overstimuleert, dat het niet meer goed functioneert. Om voldoende plezier aan eten te beleven, moeten obese mensen daarom meer eten dan slanke mensen.

Dit is hetzelfde als met veel soorten drugs, waar je steeds maar meer van nodig hebt om hetzelfde effect te bereiken, zoals bijvoorbeeld met nicotine, alcohol, cocaine, morfine, cannabis en ……suiker. Deze stoffen zijn verslavend. Ze verminderen de respons in het reward centrum in je hersenen, dus om hetzelfde effect te bereiken, heb je steeds meer van deze stoffen nodig. Suiker is dus verslavend.

Mensen sterven nu jonger

Inmiddels wordt het duidelijk dat mensen nu jonger sterven dan vorige generaties.

Er is inmiddels ook steeds meer bewijs dat stress de kans op obesitas vergroot. Door stress gaan mensen comfort eten. Stress maakt ons hongerig naar zoet, vet, zout eten.

Mindful eating en meditatie

De vraag is of je door mindful eating en meditatie het stress hormoon cortisol kan verlagen. En zou dat kunnen helpen om het gevoel van honger te verminderen en de hoeveelheid die je eet onder controle te krijgen.

Kan je eten een bewuste activiteit, mindful, maken. Het lijkt inderdaad het geval te zijn. Cortisol is hoog als je gestresst bent, als je via mindfullness je stress onder controle krijgt, gaat het cortisol niveau naarbeneden. Je kan de hoeveelheid die je eet beter onder controle houden als je een lager cortisol niveau hebt.

Wat moet er veranderen?

• 80% van het eten in supermarkten bevat suiker. We hebben volgens Dr Lustig overheidsbeleid nodig om suiker in onze voeding terug te dringen. Net zoals met roken, hard drugs en andere verslavende middelen.
• We moeten onze insuline niveau’s naar beneden krijgen. Hoe? Door meer vezels te eten.
• Wacht 20 minuten voordat je een tweede portie neemt. Geef het honger hormoon ghrelin de tijd om te werken. Door meer vezels in je eten te hebben, voel je je eerder vol.
• Link screen time aan lichamelijke activiteit. Dus evenveel tijd achter een scherm/telefoontje als dat je ook actief bezig bent.

Door het volgende in de zoekbox op YouTube te typen kan je dit interview vinden:

The Complete Skinny on Obesity

Hier kan je nog een heleboel videos over dit onderwerp vinden!